Jak banki generują pieniądze?

Poniżej postaramy się wyjaśnić, jak naprawdę działają banki, czym jest wypłacalność i płynność oraz jakie problemy mogą napotkać banki w związku ze sposobem ich funkcjonowania.

Podstawowe zasady działania banku

Jak często się mówi (i wielu bankierów przypomniało nam o tym podczas obecnego kryzysu), działalność banków polega na pożyczaniu pieniędzy. W zamian za tę pożyczkę otrzymują wynagrodzenie, którym jest stopa procentowa.

Skąd oni biorą pieniądze? Zasadniczo, mogą one pochodzić z tych źródeł:

Pieniądze, które oszczędzający deponują w danej instytucji w formie rachunków bieżących, depozytów i innych instrumentów finansowych.

Emisje obligacji i inne rodzaje długu (za które bank płaci inwestorowi odsetki).

Pośrednictwo finansowe: kredyty międzybankowe uzyskane od innych podmiotów (jest to część, która najbardziej ucierpiała na początku kryzysu, kiedy banki nie ufały sobie nawzajem).

Kapitał i zyski uzyskane przez bank i zgromadzone w formie funduszy własnych.

Dla banków najlepszymi sposobami finansowania jest pierwsza wymieniona opcja (ponieważ wynagrodzenie jest bardzo małe) i ostatnia, ponieważ są to ich akcje i własne zyski (te, które nie zostały przekazane akcjonariuszom w formie dywidendy). Pożyczki międzybankowe mogą być również tanie, podczas gdy emisja długu zwykle wiąże się z wyższym kosztem dla banku.

Wraz z kryzysem zmniejszyła się zdolność banków do przyciągania oszczędności od klientów, choć stopniowo się ona odbudowuje. Banki za uzyskane pieniądze udzielają pożyczek (które z kolei, jak widzieliśmy, mogą służyć jako zabezpieczenie w celu uzyskania kolejnych pieniędzy). Nie mogą jednak pożyczyć wszystkiego co mają. Logiczne jest, że banki muszą mieć pewną płynność finansową dla swoich codziennych operacji, ponieważ są klienci, którzy będą chcieli wypłacić swoje pieniądze w dowolnym momencie.

Co to jest płynność finansowa banków?

Zasadniczo, płynność odnosi się do środków pieniężnych, które instytucje muszą posiadać w gotówce (lub łatwo wymienialnych na gotówkę), aby zaspokoić swoje codzienne potrzeby. Kwota ta jest dość mała, ponieważ rezerwy, które banki muszą utrzymywać jako minimum płynności, wynosi od 2012 roku tylko 1% w strefie euro. Oznacza to, że z każdych 100 złotych banki mogą pożyczyć 99 złotych.

Pieniądze trzymane w gotówce mogą wydawać się niewielką kwotą, ale zazwyczaj suma ta wystarcza na zaspokojenie codziennych potrzeb, dzięki czemu banki mogą uzyskać zwrot z reszty pieniędzy. Z tego powodu, jeśli ktoś chce wypłacić dużą sumę pieniędzy, powinien poinformować o tym swój oddział, który zazwyczaj – w zależności od kwoty – powie klientowi, aby udał się po wypłatę dzień lub dwa później.